مراد دوردی قاصی، بزرگمرد ادبیات و فرهنگ ترکمن درگذشت
مراد دوردی قاضی، مدیر کتابفروشی قابوس روز جمعه ۱۷ آذر ۱۳۹۶ در سن ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت. قاضی را علاوه بر ترکمن صحرا در ترکمنستان و افغانستان هم به خوبی می شناسند.
نقشی که قاضی در حیات فرهنگی ترکمن های ایران ایفا کرد بسیار با ارزش است. او به حق لقب “پدر نشر ترکمن” را به خود گرفت. قاضی حدود نیم قرن تحقیق کرد و نوشت. او در ادامه فعالیت هایش در بازارهای ترکمن صحرا از جمله در پنجشنبه بازار آق قلا و دوشنبه بازار بندرترکمن کتابهایش را می فروخت و تنها به یک چیز می اندیشید و آن اینکه خدمتی که او به فرهنگ و زبان مردمش می کند، ماندنی است.
خود او در یکی از مصاحبه هایش می گوید: «آرزوی من در جوانی جمع آوری و نشر کتابهای ترکمنی و رساندن این امانت معنوی و گنج صحرا به مردم بود. زیرا نبودِ کتابهای ترکمنی در بین مردم، خلاء بزرگی بود که این کمبود در بین افراد کاملاٌ احساس می‌شد و من با احساس مسئولیت و برای پْر کردن این خلاء و خدمت به مردم، به این راه کشیده شدم.»
به کوشش او دیوان مختومقلی فراغی، مسکین قیلیچ و دیگر کلاسیک های ادبی ترکمن منتشر شد.
مراد دوردی در سال ۱۳۳۹ شمسی کتابفروشی قابوس را در خیابان پهلوی شمالی، نبش خیابان شریعتی دایر کرد. این کتابفروشی در سال ۱۳۹۴ به انتهای خیابان حافظ روبروی درب جنوبی پارک قابوس منتقل شد. کتابفروشی قابوس عملا به یک مرکز فرهنگی ادبی ترکمن صحرا تبدیل شد. شاعران و نویسندگان زنده یاد همچون آنا قربان قلیچ تقانی، قربان گلدی آهونبر، ارازمحمد ارازنیازی، گنبد دوردی اعظمی راد و نورمحمد عاشورپور مداوم به این کتابخانه رفت و آمد داشتند.
بیش از نیم قرن تلاش برای حفظ میراث فرهنگی ترکمن
مراد دوردی قاضی از تبعیض فرهنگی مردمش رنج می کشید و عملا به مقابله با سیاست های آسیمیلاسیون حکومت پهلوی برخاسته بود. او بدون هیچگونه ادعایی به فعالیت های خود در رابطه با احیاء فرهنگ و ادبیات ملت ترکمن ادامه می داد.
قاضی نخستین سنگ قبر را بر مزار مختومقلی فراقی و پدر فرزانه اش دولت محمد آزادی نهاد. او ترکمن صحرا را برای ملاقات با هر کسی که راوی اشعار و گفتار بزرگان ترکمن بود گشته بود.
کتابفروشی قاضی در زمان شاه تنها محل فروش کتاب های ترکمنی بود و بعد از انقلاب نیز بدون هیچگونه چشمداشت و ادعایی به فعالیت خود ادامه داد.
او بزرگ مرد ادبیات و فرهنگ ترکمن بود و نامش در تاریخ ترکمن های ایران ماندگار خواهد بود.
