اسامی کشورهای دنیا به زبان ترکمنی (Dünýä Döwletleriniň atlar)

نام های جغرافیائی قاره ها، کشورها، شهرها، بنادر و مراکز بزرگ دینی، پایتخت در زبان ترکمنی با تفاوت های اندکی تحت تاثیر زبان غالب کشورهائی بوده است که ترکمن ها زندگی کرده اند و این امر حتی در کشور ترکمنستان هم تحت تاثیر زبان روسی انجام گرفته است و برخی از نام های جغرافیائی در زبان ادبی رایج در کشور ترکمنستان بکار گرفته شده برای هموطنان ترکمن در ایران ناآشناست.

البته بایستی رواج نام های جغرافیائی در زبانی را همیشه در روند ارتباط گیری و رشد آن زبان با زبان های دیگر به عبارت دیگر روابط فرهنگی، اقتصادی، سیاسی با دنیای خارج دید. ترکمن های ایران که تحت تاثیر زبان و فرهنگ “دومینانت فارسی” و غالب در کشور بوده اند نام هائی را بکار می برند که در کتاب های جغرافیا ثبت شده است.

بکار گیری نام های جغرافیائی واحدی برای همه ترکمنها مشکل بزرگی است. اسامی جغرافیائی که در ادبیات کلاسیک ترکمن ها رایج بوده و بطور واحد از سوی ترکمن ها استعمال شده در این راه برای یکپارچگی این اسامی در میان ترکمن ها کمک خواهد کرد. علاوه بر آن بهتر است اشاره ای کوتاه به نبود  “واژه های سیاسی واحد” در میان ترکمن ها را یادآوری کرد. در اینجا اشاره ای نیز به اسامی شهرها و روستاهای ترکمن صحرا که ریشه های تاریخی دیرینه ای دارند، بایستی کرد که متاسفانه به باد فراموشی سپرده می شوند و یا بی آنکه انطباقی با فرهنگ و زبان ترکمنی داشته باشد با اسامی جدید فارسی نامگذاری می شوند.

تغییبرات نام​های جغرافیائی را با حاکمیت و اهداف آن حاکمیت نیز جستجو کرد. برای مثال روستائی در ترکمن صحرا که در زمان حکومت سابق پهلوی، “شاه دپه” نام گرفته بود در اوایل انقلاب “ترکمن دپه” و پس از آن “اسلام دپه” نام گذاری می شود. و یا نام پهلویدژ به آق قالا که نام تاریخی قدیم این شهرستان است تغییر می یابد. مرکز دینی ترکمنصحرا که در روستای سابق “قراقچی” واقع شده بنام عرفان آباد تغییر می یابد.

زبان پدیده ای است که با سیاست نیز ارتباطی ناگسستنی دارد و رشد و غنای آن بستگی به درستی و یا نادرستی، تشویقی و یا تخریبی بودن سیاست دارد. اسامی جغرافیائی کشورها از جمله لغات فعال و ذخیره شده در حافظه انسان است و  کلماتی هستند که به مراتب بیشتر از کلمات و یا واژه های دیگر در محاوره و نوشتاری بکار گرفته می شود و از این نقطه نظر شاید ذکر اسامی جغرافیائی در زبان ترکمنی در اینجا اشتباه نباشد تا افراد بویژه نسل نو با آن آشنا گردند و در زندگی روزمره خود آن را بکار گیرند.

A

Albaniýa آلبانی
Aljir, Jezaýyr
Amerika; Amerikanyň Birleşen Ştatlary (ABŞ)
Andorra
Angola
Antigwa we Barbuda
Argentina
Awstraliýa
Awstriýa
Azerbeýjan

B

Bahreýn
Bangladeş
Barbados
Belgiýa
Belize
Belorusiýa
Benin
Beýik Britaniýa
Birleşik Arab Emiratlary
Bolgariýa
Boliwiýa
Bosniýa we Gersegowiniýa
Botswana
Braziliýa
Brunaý
Burundi
Butan

Ç

Çad
Çeh Respublikasy

D

Daniýa
Demirgazyk Koreýa
Djibuti
Dominika

E

Ekwador
Ekwatorial Gweniýa
El Salwador
Eritreýa
Ermenistan
Estoniýa
Etiýopiýa
Eýran (Iran)

F

Fiji
Filippinler
Finlandiýa
Fransiýa

G

Gabon
Gambiýa
Gana
Gazagystan
Germaniýa
Gollandiýa
Grenada
Gresiýa
Guýana
Gündogar Timur
Günorta Afrika
Günorta Koreýa
Gürjistan, ?Gürjüstan
Gweniýa
Gweniýa-Bissau
Gyrgyzystan

H

Haiti
Hindistan
Horwatiýa
Hytaý

I

Indoneziýa
Iordaniýa
Irlandiýa
Islandiýa
Ispaniýa
Italiýa

K

Kamerun
Kanada
Katar
Kenýa
Kipr
Kiribati
Kolumbiýa
Komboçiýa
Komoros
Kongo
Kongo Demokratik Respublikasy
Kosta Rika
Kote Diwor
Kuba
Kuweýt

L

Laos
Latwiýa
Lesoto
Liberiýa
Libiýa
Lihtenştaýn
Litwa, Litwaniýa
Liwan, Lebanon
Lýuksemburg, Luksemburg

M

Madakaskar
Makedoniýa
Malawi
Malaýziýa
Maldiwes
Mali
Malta
Marşal Adalary
Mawritaniýa
Mawritýus
Meksika
Mianmar
Mikroneziýa
Moldowa, Moldawiýa
Monako
Mongoliýa
Morokko, Fas
Mozambik
Müsür

N

Namibiýa
Nauru
Nepal
Niger
Nigeriýa
Nikaragua
Norwegiýa

O

Oman
Orsiýet, Rossiýa
Orta Afrika Respublikasy
Owganystan

Ö

Özbegistan

P

Pakystan, Pakistan, Päkistan
Palau
Panama
Papua Täze Gweniýa
Paraguaý
Peru
Polşa
Portugaliýa

R

Rumyniýa
Rwanda

S

Samoa
Sankt Lusiýa
San Marino
Saudy Arabystan
Senegal
Sierra Leon
Sili
Singapur
Siriýa, Suriýe
Slawakiýa
Sloweniýa
Solomon Adalary
Somaliýa
Sudan
Suriname
Swazilandiýa

Ş

Şri Lanka
Şwesiýa
Şweýsariýa

T

Tanzaniýa
Taýland
Taýwan
Täze Zelandiýa
Täjigistan
Togo
Tonga
Trinidad we Tobago
Tunisiýa, Tunusiýa, Tunus
Turkiýe, Türkiýe
Tuwalu
Türkmenistan

U

Uganda
Ukraina
Uruguaý

W

Wanuatu
Watikan
Wenezuela
Wengriýa
Wiýetnam

Y

Yrak
Ysraýyl

Ý

Ýamaýka
Ýaponiýa
Ýemen
Ýugoslawiýa –>?Serbiýa we …

Z

Zambiýa
Zimbabwe