شاید با شنیدن نام عراق تصویر خوبی در ذهن ما تداعی نشود ولی این کشور در حوزه زبانهای مادری، قانون اساسی مترقی دارد که دانستن آن شاید این تصویر را در ذهن ما تغییر دهد. در این رشتو ما تلاش میکنیم به دستاوردهای مهم این کشور در خصوص زبان مادری بپردازیم.
قانون اساسی عراق سال ۲۰۰۵ به همهپرسی عمومی گذاشته شد و یکی از مهمترین مواد آن مربوط به زبان مادری است.
البته تصویب این قوانین کافی نیست، پایبندی و اجرای آن مهمتر از هر چیزی است زیرا جمهوری اسلامی نیز “قوانین نیمبندی” را چهار دهه پیش تصویب کرد ولی هیچوقت اجرایی نشد.
مطابق مادهی ۳ قانون اساسی عراق، این کشور دارای ملتهای مختلف است. در ماده ۴ نیز آمده است: «زبان عربی و کردی زبانهای رسمی عراق هستند.» و شهروندان حق دارند مطابق این قوانین زبانهای مادری خود مانند ترکمنی و… را در موسسههای آموزشی دولتی یا خصوصی به فرزندان خود آموزش دهند.
دولت عراق زبانهای مادری را مسئله امنیتی نمیبیند و تلاش کرده تا به وظایف قانونی خود عمل کند. وظایف دولت عراق در قانون اساسی این کشور برای اجرای مواد مربوط به زبان مادری صریح و شفاف تعریف شده است. در قانون اساسی عراق چگونگی اجرای احکام مربوط به زبان مادری به شرح زیر تعیین می شود:
۱: انتشار دو روزنامهی رسمی به زبان عربی و کردی
۲: در اماکن رسمی مثل پارلمان، هیئت دولت، دادگاهها و … از این دو زبان استفاده میشود
۳: اسناد رسمی و نامهها به هر دو زبان منتشر وبه رسمیت شناخته میشوند
۴: مطابق ضوابط قانونی، مدارس دو زبانه دایر میشود
زبان ترکمنی در واحدهای اداری که اکثریت جمعیت را در آنجا تشکیل میدهند زبان رسمی به شمار میرود. در صورتی که اکثریت مردم یک منطقه یا استان در همهپرسی عمومی موافقت کنند، هر منطقه یا استان میتواند هر زبان محلی را به عنوان زبان رسمی دیگر خود برگزیند.
در منطقه کردستان در کنار زبانهای عربی و کردی، زبان ترکمنی نیز در نهادهای اداری و…به صورت زبان رسمی پذیرفته شده است.از نظر کارشناسان، رسمیت یافتن زبان ملیتها در قانون اساسی مشارکت آنها در سرنوشت سیاسی کشور را افزایش میدهد. در حکومتهای توتالیتر تنوع زبانی عاملی تهدیدآمیز است.
شاهین شهر اصفهان بپاخاست. هزاران معترض به حملات وحشیانه شیمیایی به مدارس اعتراض کردند. صدای مادران و زنان در این اعتراض به گوش میرسید که فریاد میزدند: “دروغگو، “بیشرف”.
از زاهدان تا سنندج و از شاهین شهر تا گالیکش اعتراضات ادامه دارد و دیگر کسی از گارد ویژه سپاه تا دندان مسلح ترسی ندارد.
نیروهای سپاه پاسداران مستقر در ترکمنصحرا بازهم تلاش کردند از لباس ملی ترکمن در راهپیمایی علیه یهودیها و اسرائیل سواستفاده کند و نشان دهد که در داخل کشور ملت ترکمن از سیاستهای حاکمیت دفاع میکند. در این تصاویر از بندرترکمن جز چند آخوند شیعه شده طرفدار ولایت فقیه شرکت نکردند.